طول موج

چهار شنبه 26 آبان 1390

نوشته شده توسط مهندس محمدرضا کارگر در ساعت 12:0

ديد كلي

بيشتر ما موجهاي روي دريا را ديده‌ايم. اين موجها بيش از آنكه به ساحل برسند، آب دريا را موج دار مي‌كنند. به بالاترين نقطه‌هاي اين موجها قله‌ي موج و به پايين‌ترين نقطه‌هاي آنها دره‌ي موج مي‌گويند. فاصله بين يك قله موج تا قله‌ي ديگر را طول موج مي‌نامند.

موجهاي صدا

همه شكلهاي انرژي متحرك ، از جمله صدا ، نور و گرما بصورت موج حركت مي‌كنند. همه‌ي آنها ، درست مانند موجهاي دريا ، طول موجي دارند. براي مثال ، وقتي موجهاي صدا در هوا حركت مي‌كنند، در فشار هوا تغيير اندكي بوجود مي‌آورند. قله‌هاي موجهاي صدا در نقطه هايي واقع مي شوند كه فشار هوا به بيشترين حد خود مي‌رسد. گوشهاي ما ، تغيير فشار هوا را دريافت مي‌كنند و پيامي به مغز مي‌فرستند.

طول موجهاي متفاوت

طول موج نيز مانند بسامد (ميزان بالا و پايين رفتن موج) ، روي ويژگيهايي موج تأثير مي‌گذارد؛ زيرا اين دو باهم ارتباط نزديك دارند. براي مثال ، موجهاي صداي كم بسامد نسبت به موجهاي صداي پر بسامد ، طول موج بزرگتري دارند. همچنين طول موج نور سرخ از طول موج نور آبي بزرگتر است. نور بخشي از گستره‌ي موجهاي انرژي است كه شامل موجهاي راديويي ، ريزموجها (مايكروويوها) ، پرتوهاي فرو سرخ ، پرتوهاي فرابنفش ، پرتوهاي ايكس و پرتوهاي گاما مي‌شود كه همه‌ي آنها با سرعت 300 هزار كيلومتر بر ثانيه حركت مي‌كنند. همه اينها باهم طيف الكترومغناطيس را تشكيل مي‌دهند.

طول موج و بسامد

اگر سرعت موج (بر حسب متر بر ثانيه) را بر بسامد آن (بر حسب هرتز) تقسيم كنيد، طول موج آن بر حسب متر بدست مي‌آيد. براي مثال كه به سرعت 344 متر بر ثانيه حركت مي‌كند و بسامد آن 688 هرتز است، طول موجي برابر 5/0 متر دارد.

طيف الكترومغناطيسي

طيف الكترومغناطيسي شامل گستره‌ي بسيار وسيعي از موجهاي انرژي است كه همه مانند هم حركت مي‌كنند. امواج الكترومغناطيسي طيف بسيار وسيعي از طول موجهاي بسيار كوچك تا بسيار بزرگ را در بر‌ مي‌گيرند. اين امواج را با توجه به اندازه طول موج به هفت دسته‌ مختلف تقسيم‌بندي مي‌كنند كه شامل امواج گاما با طول موجهايي كوچكتر از سانتيمتر تا امواج راديويي با طول موج بزرگتر از ۱۰ سانتيمتر را شامل مي‌شوند. همانطور كه در شكل بالا ملاحظه مي‌شود محدوده امواج نوري كه قابل ديدن توسط چشم انسان مي‌باشند، محدوده بسيار كوچكي از اين طيف گسترده است. با حركت از سمت امواج راديويي به سمت امواج گاما ، همزمان با كاهش طول موج ، فركانس آن و در نتيجه انرژي موج افزايش مي‌يابد. چون بخشهاي گوناگون طيف ، طول موجهاي متفاوتي دارند، ويژگيهاي آنها نيز متفاوت است. براي مثال موجهاي نوري را مي‌توانيم ببينيم، و پرتو ايكس بخشي از طيف است كه از اجسام جامد ، مانند پوست‌ها ، عبور مي‌كنند.

كاربرد امواج ، طول موجهاي متفاوت

موجهاي راديويي در فرستنده‌هاي راديويي كار مي‌كنند. موجهاي راديويي با بسامد بسيار زياد (UAF) مربوط به موجهاي تلويزيون هستند. ريزموجهاي بلندتر در رادار به كار مي‌روند. ريزموجهاي كوتاه در اجاق مايكروويو به كار مي‌روند. پرتوهاي فروسرخ در دوربينهاي حساس به گرما به كار مي‌روند. نور مرئي از سرخ تا بنفش براي رؤيت به رنگهاي مختلف و پرتوهاي فرابنفش در تختهاي مخصوص حمام آفتاب به كار مي‌روند. پرتوهاي ايكس براي نگاه كردن به درون اجسام بكار مي‌روند و از پرتوهاي گاما براي آشكارسازي ترك در فلز به كار مي‌رود. پليس‌ها اغلب براي تشخيص سرعت خودروها از رادار استفاده مي‌كنند. موجهاي رادار كه از تفنگي شليك مي‌شوند، به وسيله‌ي نقليه‌اي كه در حال حركت است مي‌خورند و بر مي‌گردند. بسامد موج برگشتي سرعت وسيله‌ي نقليه را مشخص مي‌كند.

منبع: رشد

:: موضوعات مرتبط: طول موج، ،
:: برچسب‌ها: طول موج, فرکانس, هرتز, مقاله در مورد طول موج, موج رادیویی, امواج رادیویی,

مجله علم و فناوری

کد جست و جوی گوگل